بام بلند همچراغی

بام بلند هم‌چراغی با آیدا دربارۀ احمد شاملو

کتاب «بام بلند هم‌چراغی» سکوتی را که سرشار از ناگفته‌هاست به بیان گوشه‌هایی از زندگی مادی و معنوی، سختی‌ها و تفکرات یکی از بزرگترین و جهانی‌ترین شاعران معاصر ایران، تشویق کرده است و صبورانه و در پاکیزه‌ترین صورت آن گفتگو را برای ما به رشتۀ تحریر درآورده است. جذابیت کتاب و البته ادبیاتِ دلنشین صاحب قلم از همان عبارات پشت جلد کتاب آغاز می‌شود:

«برای اولین‌بار همدیگر را از نزدیک دیدیم، جلو دانشکده. چند ساعتی راه رفتیم و حرف زد. پُر از شور زندگی بود.

دفعۀ بعد که همدیگر را دیدیم کتابی به من داد که روی جلدش نوشته بود «باغ آینه، الف بامداد.» من نمی‌دانستم او شاعر است و الف بامداد خود اوست. خودش هم توضیحی نداد. گفت تو که شعر می‌خوانی، این را هم بخوان. می‌خواهم نظرت را بدانم! در مواردی که دربارۀ شعر یا موسیقی صحبت می‌کرد خیلی جدی بود؛ این بود که در ملاقات بعدی خیلی جدی پرسید: شعرها چطور بود؟

گفتم: خیلی دوست داشتم. الف بامداد کیه؟

گفت: شاعر است.»

پیش از شروع کتاب با این عبارت احمد شاملو مواجه می‌شویم:

« من یکبار متولد شده‌ام؛ لیکن هزارها بار مُرده‌ام. شعر به من یاری داد تا عذاب‌های این مرگ را کمتر حس کنم. شعر تخفیف مرگ‌های من است.»

پس از آن یادداشتی کوتاه با امضای آیدا سرکیسیان وجود دارد:

«هرگز دوست نداشتم دربارۀ دیگران داوری کنم، ولی ناگزیر در این گفت‌وگو به ضرورت و احترام به حقیقت در برابر مصلحت‌اندیشی از این اصول خود دور شده‌ام.

مطالب گفت‌وگو و استاد و عکس‌هایی که توسط سعید پورعظیمی در کتاب بام بلند همچراغی استفاده شده مورد تائید است.»

در پیش‌درآمد کتاب می‌خوانیم:

«اغراق نیست اگر بگویم کتاب بیش از ده بار کلمه به کلمه ویرایش و بازبینی شده تا مبادا اشتباهی در آن راه یابد یا آنچه می‌بایست گفته شود ناگفته بماند؛ حتی در مواردی که آیدا دربارۀ چند و چون یک موضوع تردید داشت جمله به قید «شاید» درآمد و یا به خواست من، یکی از حاضران در صحنه، روایت آیدا را تأیید یا اصلاح کرد.

… به جز تعدادی انگشت‌شمار، تمام تصاویر، اسناد، نامه‌ها و نیز یادداشت‌ها و توضیحات شاملو دربارۀ چند شعرش برای نخستین بار است که منتشر می‌شود. شماری از تصاویر و اسناد را آیدا مرحمت کرد و بیش از هزار قطعه عکس و دست‌نوشته از شاملو را با کوششی طاقت‌سوز از چهارگوشۀ جهان فراهم آورده‌ام.»